nesne yüklem ilişkisi ne demek?

Nesne-yüklem ilişkisi, bir cümledeki yüklemin (fiilin) bir nesneyi etkilemesi veya üzerine işlem yapmasıdır. Türkçe dilbilgisinde bu ilişki, fiilin alabileceği nesne türüne göre farklılıklar gösterebilir.

Cümledeki yüklemin nesne ile ilişkisi ya doğrudan ya da dolaylı olabilir. Doğrudan nesne, fiilin doğrudan etkilemesi sonucu ortaya çıkar ve bir "kimi/kimleri" sorusuyla bulunabilir. Örneğin:

• Ahmet, kitabı okudu. (Burada "kitabı" doğrudan nesnedir çünkü fiil olan "okumak", kitabı etkilemektedir. "Ahmet neyi okudu?" sorusu sorulduğunda cevap olarak "kitabı" verilebilir.)

Dolaylı nesne ise fiilin dolaylı olarak etkilediği nesnedir ve bir "kime/kimlere" sorusuyla bulunabilir. Örneğin:

• Ali, babasına hediye verdi. (Burada "babasına" dolaylı nesnedir çünkü fiil olan "vermek", hediye ettiği kişiyi değil de hediye edilen kişiyi direkt olarak etkilemektedir. "Ali kime hediye verdi?" sorusu sorulduğunda cevap olarak "babasına" verilebilir.)

Nesne-yüklem ilişkisi Türkçe cümlelerde genellikle bir fiil ve nesne arasında gerçekleşir. Ancak bazı durumlarda fiilin nesne almadığı veya başka bir yapısal öğeyle ilişkili olduğu yapılara da rastlanabilir. Bu durumlarda nesne-yüklem ilişkisi farklı şekillerde ifade edilebilir.